рдк्рд░рд╢्рдиाрд╡рд▓ी-4.3
1. рдпрджि рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдж्рд╡िрдШाрдд рд╕рдоीрдХрд░рдгों рдХे рдоूрд▓ों рдХा рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рд╣ो рддो рдЗрди्рд╣ें рдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдЧ рдмрдиाрдиे рдХी рд╡िрдзि рдж्рд╡ाрд░ा рдЬ्рдЮाрдд рдХीрдЬिрдП рдХि:
(i)2×2-7x+3=0
Answer:—-
2×2-7x+3=0
ax2+bx+c=0
a=2 b=-7 c=3
b2-4ac=(-7)2-4×2×3=49-24=25
2×2-7x+3=0 ———–×2
4×2-14x+6=0
(2x)2-2×2x× 7 + ( 7 )2 – ( 7 )2+6=0
2 2 2
(2x- 7 )2- 49 +6=0
2 4
(2x- 7 )2= 25
2 4
(2x- 7 )=+- 5
2 2
2x- 7 = 5 2x- 7 =- 5
2 2 2 2
2x= 5 + 7 2x= -5 + 7
2 2 2 2
2x= 12 2x= 7-5
2 2
2x=6 2x=1
x=3 x=1/2
(ii) 2×2+x-4=0
Answer:—
2×2+x-4=0
ax2+bx+c=0
a=2 b=1 c=-4
b2-4ac=(1)2-4×(-4)×2=1+32=33
2×2+x-4=0 ———– ÷2
x2+ 1 x-2=0
2
(x)2+2×x× 1 + ( 1 )2-( 1 )2-2=0
4 4 4
(x+ 1 )2= 1 +2
4 16
(x + 1 )2= 1+32 = 33
4 16 16
x + 1 =+-√33
4 4
x + 1 =√ 33 x + 1 =-√ 33
4 4 4 4
x= √33-1 x= -√33-1
4 4
x= -1+√33 x= -1-√33
4 4
(iii) 4×2+4√3+3=0
Answer:—
4×2+4√3+3=0
ax2+bx+c=0
a=4 b=4√3 c=3
b2-4ac=(4√3)2-4×4×3=48-48=0
x= -b+-√D = -4√3+-√0 = -4√3
2a 2×4 8
= -√3 √3
2 2
(iv) 2×2+x+4=0
Answer:—-
2×2+x+4=0
a=2 b=1 c=4
b2-4ac=(1)2-4×2×4=1-32=-31
2. рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рдк्рд░рд╢्рди 1 рдоें рджिрдП рдЧрдП рдж्рд╡िрдШाрдд рд╕рдоीрдХрд░рдгों рдХे рдоूрд▓, рдж्рд╡िрдШाрдд рд╕ूрдд्рд░ рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдХрд░рдХे, рдЬ्рдЮाрдд рдХीрдЬिрдП|
рдЙрдкрд░्рдпुрдХ्рдд рдк्рд░рд╢्рди 1 рдоें рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдж्рд╡िрдШाрдд рд╕рдоीрдХрд░рдг рджिрдП рдЧрдП рд╣ैं:
(i)2×2-7x+3=0
Answer:—-
2×2-7x+3=0
a=2 b=-7 c=3
b2-4ac=(-7)2-4×2×(3)=49-24=25
x= -b+-√D = -(-7) +-√25 = 7+-5
2a 2×2 4
12 =3 2 = 1
4 4 2
(ii) 2×2+x-4=0
Answer:—
a=2 b=1 c=-4
b2-4ac=(1)2-4×2×(-4)=1+32=33
x= -b+-√D = -1+-√33
2a 2×2
-1+√33 -1-√33
4 4
(iii) 4×2+4√3x+3=0
Answer:—-
4×2+4√3x+3=0
a=4 b=4√3 c=3
b2-4ac=(4√3)2-4×4×3=48-48=0
x= -b+-√D = -4√3 +-√0
2a 2×4
-4√3 = -√3 √3
8 2 2
(iv) 2×2+x+40
Answer:—-
2×2+x+4=0
a=2 b=1 c=4
b2-4ac=(1)2-4×2×4=1-32=-31
3. рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рд╕рдоीрдХрд░рдгों рдХे рдоूрд▓ рдЬ्рдЮाрдд рдХीрдЬिрдП:
(i) x – 1 =3 , x=/0
x
Answer:—
x – 1 =3
x
x2-1 =3
x
x2-1=3x
x2-3x-1=0
a=1 b=-3 c=-1
b2-4ac=(-3)2-4×1×(-1)=9+4=13
x= -b+-√D = -(-3) +-√13
2a 2×1
3+√13 3-√13
2 2
(ii) 1 – 1 = 11 , x=/-4,7
x+4 x-7 30
Answer:—-
1 – 1 = 11
x+4 x-7 30
x-7-x-4 = 11
(x+4)(x-7) 30
-11 = 11
x2-3x-28 30
-1 = 1
x2-3x-28 30
x2-3x-28=30
x2-3x+2=0
a=1 b=-3 c=2
b2-4ac=(-3)2-4×1×2=9-8=1
x= -b+-√D = -(-3) +-√1
2a 2×1
3+1 = 4 =2 3-1 = 2 =1
2 2 2 2
4. 3 рд╡рд░्рд╖ рдкूрд░्рд╡ рд░рд╣рдоाрди рдХी рдЖрдпु (рд╡рд░्рд╖ों рдоें) рдХा рд╡्рдпुрдд्рдХ्рд░рдо рдФрд░ рдЕрдм рд╕े 5 рд╡рд░्рд╖ рдкрд╢्рдЪाрдд् рдЖрдпु рдХे рд╡्рдпुрдд्рдХ्рд░рдо рдХा рдпोрдЧ 1/3 рд╣ै| рдЙрд╕рдХी рд╡рд░्рддрдоाрди рдЖрдпु рдЬ्рдЮाрдд рдХीрдЬिрдП|
рдЙрдд्рддрд░:—
рдоाрдиा рдХि рд░рд╣рдоाрди рдХी рдЖрдпु x
3 рд╡рд░्рд╖ рдкूрд░्рд╡ рдЙрд╕рдХी рдЖрдпु x-3 рдХा рд╡्рдпुрдд्рдХ्рд░рдо 1
x-3
5 рд╡рд░्рд╖ рдкрд╢्рдЪाрдд् рдЙрд╕рдХी рдЖрдпु x+5 рдХा рд╡्рдпुрдд्рдХ्рд░рдо 1
x+5
1 + 1 = 1
x-3 x+5 3
x+5+x-3 = 1
(x-3)(x+5) 3
x2+2x-15=6x+6
x2+2x-15-6x-6=0
x2-4x-21=0
a=1 b=-4 c=-21
b2-4ac=(-4)2-4×1×(-21=16+84=100
x= -b+-√D = -(-4) +-√100 = 4+-10
2a 2×1 2
4+10 = 14 =7 4-10 = -6 =-3
2 2 2 2
5. рдПрдХ рдХ्рд▓ाрд╕ рдЯेрд╕्рдЯ рдоें рд╢ेрдлाрд▓ी рдХी рдЧрдгिрдд рдФрд░ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рдоें рдк्рд░ाрдк्рдд рдХिрдП рдЧрдП рдЕंрдХों рдХा рдпोрдЧ 30 рд╣ै| рдпрджि рдЙрд╕рдХो рдЧрдгिрдд рдоें 2 рдЕрдзिрдХ рдФрд░ рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рдоें 3 рдЕंрдХ рдХрдо рдоिрд▓े рд╣ोрддे, рддो рдЙрдирдХे рдЕंрдХों рдХा рдЧुрдгрдирдлрд▓ 210 рд╣ोрддा| рдЙрд╕рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рджोрдиों рд╡िрд╖рдпों рдоें рдк्рд░ाрдк्рдд рдХिрдП рдЕंрдХ рдЬ्рдЮाрдд рдХीрдЬिрдП|
рдЙрдд्рддрд░:–
рд╢ेрдлाрд▓ी рдХो рдЧрдгिрдд рдоें x рдЕंрдХ рдк्рд░ाрдк्рдд рдХिрдП
рдЙрд╕рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдЕंрдЧ्рд░ेрдЬ़ी рдоें рдк्рд░ाрдк्рдд рдЕंрдХ 30-x
(x+2)(30-x-3)=210
(x+2)(27-x)=210
27x-x2+54-2x=210
x2-25x+156=0
a=1 b=-25 c=156
b2-4ac=(-25)2-4×1×156=625-624=1
x= -b+-√D = -(-25) +-√1 = 25+-1
2a 2×1 2
25+1 = 26 =13 25-1 = 24 =12
2 2 2 2
6. рдПрдХ рдЖрдпрддाрдХाрд░ рдЦेрдд рдХा рд╡िрдХрд░्рдг рдЙрд╕рдХी рдЫोрдЯी рднुрдЬा рд╕े 60 рдоी рдЕрдзिрдХ рд▓ंрдмा рд╣ै| рдмрдб़ी рднुрдЬा рдЫोрдЯी рднुрдЬा рд╕े 30 рдоी рдЕрдзिрдХ рд╣ो, рддो рдЦेрдд рдХी рднुрдЬाрдПँ рдЬ्рдЮाрдд рдХीрдЬिрдП|
рдЙрдд्рддрд░::—-
рдоाрдиा рдХि рдЖрдпрддाрдХाрд░ рдЦेрдд рдХी рдЫोрдЯी рднुрдЬा x
рдмрдб़ी рднुрдЬा x+30 рд╡िрдХрд░्рдг x+60
x2+(x+30)2=(x+60)2
x2+x2+60x+900=x2+120x+3600
x2-60x-2700=0
x2-90x+30x-2700=0
x(x-90)+30(x-90)=0
(x-90)(x+30)=0
x-90=0 x+30=0
x=90 x=-30
x+30=30+60=90
x+90=30+90=120
7. рджो рд╕ंрдЦ्рдпाрдУं рдХे рд╡рд░्рдЧों рдХा рдЕंрддрд░ 180 рд╣ै| рдЫोрдЯी рд╕ंрдЦ्рдпा рдХा рд╡рд░्рдЧ рдмрдб़ी рд╕ंрдЦ्рдпा рдХा рдЖрда рдЧुрдиा рд╣ै| рджोрдиों рд╕ंрдЦ्рдпाрдПँ рдЬ्рдЮाрдд рдХीрдЬिрдП|
Answer:—-
рдоाрдиा рдХि рдмрдб़ी рд╕ंрдЦ्рдпा x рдЫोрдЯी рд╕ंрдЦ्рдпा рдЖрда рдЧुрдгा=8x
x2-8x=180
x2-8x-180=0
x2-18x+10x-180=0
x(x-18)+10(x-18)=0
(x-18)(x+10)=0
x-18=0 x+10=0
x=18 x=-10
рдЫोрдЯी рд╕ंрдЦ्рдпा рдХा рдЖрда рдЧुрдгा=18×8=144
рдЫोрдЯी рд╕ंрдЦ्рдпा рдХा рдЖрда рдЧुрдгा рдХा рд╡рд░्рдЧ рдоूрд▓
=√144=+-12
(18, 12) (18, -12)
8. рдПрдХ рд░ेрд▓рдЧाрдб़ी рдПрдХ рд╕рдоाрди рдЪाрд▓ рд╕े 360 km рдХी рджूрд░ी рддрдп рдХрд░рддी рд╣ै| рдпрджि рдпрд╣ рдЪाрд▓ 5km/h рдЕрдзिрдХ рд╣ोрддी, рддो рд╡рд╣ рдЙрд╕ी рдпाрдд्рд░ा рдоें 1 рдШंрдЯा рдХрдо рд╕рдордп рд▓ेрддी| рд░ेрд▓рдЧाрдб़ी рдХी рдЪाрд▓ рдЬ्рдЮाрдд рдХीрдЬिрдП|
рдЙрдд्рддрд░:—-
рдоाрдиा рдХि рд░ेрд▓рдЧाрдб़ी рдХी рдЪाрд▓ x
360km рджूрд░ी рддрдп рдХрд░рдиे рдоें рд▓рдЧा рд╕рдордп 360
x
рд░ेрд▓рдЧाрдб़ी рдХी рдЪाрд▓ рдоें 5km/h рд╡ृрдж्рдзि рдХрд░рдиे рдкрд░,360
x+5
360 – 360 =1
x x+5
360(x+5) -x×360 =1
x(x+5)
360(x+5)-360x=x(x+5)
360x+1800-360x=x2+5x
x2+5x-1800=0
x2+45x-40x-1800=0
x(x+45)-40(x+45)=0
(x+45)(x-40)=0
x-40=0 x+45=0
x=40 x=-45
9. рджो рдкाрдиी рдХे рдирд▓ рдПрдХ рд╕ाрде рдПрдХ рд╣ौрдЬ рдХो 75/8 рдШंрдЯों рдоें рднрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं| рдмрдб़े рд╡्рдпाрд╕ рд╡ाрд▓ा рдирд▓ рд╣ौрдЬ рдХो рднрд░рдиे рдоें, рдХрдо рд╡्рдпाрд╕ рд╡ाрд▓े рдирд▓ рд╕े 10 рдШंрдЯे рдХрдо рд╕рдордп рд▓ेрддा рд╣ै| рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрд▓рдЧ рд╕े рд╣ौрдЬ рдХो рднрд░рдиे рдХे рд╕рдордп рдЬ्рдЮाрдд рдХीрдЬिрдП|
рдЙрдд्рддрд░:—
рдоाрдиा рдХि рдХрдо рд╡्рдпाрд╕ рд╡ाрд▓े рдирд▓ рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрдХेрд▓े (рдЕрд▓рдЧ рд╕े) рд╣ौрдЬ рдХो рднрд░рдиे рдоें рд▓िрдпा рдЧрдпा рд╕рдордп=x
рдмрдб़े рд╡्рдпाрд╕ рд╡ाрд▓े рдирд▓ рдж्рд╡ाрд░ा рдЕрдХेрд▓े (рдЕрд▓рдЧ рд╕े) рдЙрд╕ी рд╣ौрдЬ рдХो рднрд░рдиे рдоें рд▓िрдпा рдЧрдпा рд╕рдордп=x-10
рджोрдиों рдирд▓ рдПрдХ рд╕ाрде рдЙрд╕ рд╣ौрдЬ рдХो рднрд░рдиे рдоें рд▓рдЧा
рд╕рдордп=75/8
рджोрдиों рдирд▓ों рдж्рд╡ाрд░ा рдПрдХрд╕ाрде 1 рдШंрдЯा рдоें рднрд░े рдЬाрдиेрд╡ाрд▓े рд╣ौрдЬ рдХा рднाрдЧ=8/75
1 рдШंрдЯा рдоें рдХрдо рд╡्рдпाрд╕ рд╡ाрд▓े рдирд▓ рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрд╕ рд╣ौрдЬ рдХो рднрд░े рдЬाрдиे рд╡ाрд▓े рднाрдЧ=1/x
рдмрдб़े рд╡्рдпाрд╕ рд╡ाрд▓े рдирд▓ рдж्рд╡ाрд░ा рдЙрд╕ рд╣ौрдЬ рдХो 1 рдШंрдЯा рдоें рднрд░े рдЬाрдиे рд╡ाрд▓ा рднाрдЧ= 1
x-10
1 + 1 = 8
x x-10 75
(x-10)+x = 8
x(x-10) 75
(2x-10)×75=8×{(x(x-10)}
150x-750=8×2-80x
8×2-230x+750=0
4×2-115x+375=0
4×2-100x-15x+375=0
4x(x-25)-15(x-25)=0
(x-25)(4x-15)=0
x-25=0 4x-15=0
x=25 4x=15
x-10=25-10= x=15/4
10. рдоैрд╕ूрд░ рдФрд░ рдмैंрдЧрд▓ौрд░ рдХे рдмीрдЪ рдХे 132km рдпाрдд्рд░ा рдХрд░рдиे рдоें рдПрдХ рдПрдХ्рд╕рдк्рд░ेрд╕ рд░ेрд▓рдЧाрдб़ी рд╕рд╡ाрд░ी рдЧाрдб़ी рд╕े 1 рдШंрдЯा рдХрдо рд╕рдордп рд▓ेрдЧी (рдордз्рдп рдк्рд░рджेрд╢ рдХे рд╕्рдЯेрд╢рдиों рдкрд░ рдард╣рд░рдиे рдХा рд╕рдордп рдз्рдпाрди рдоें рди рд▓िрдпा рдЬाрдП)| рдпрджि рдПрдХ्рд╕рдк्рд░ेрд╕ рд░ेрд▓рдЧाрдб़ी рдХी рдФрд╕рдд рдЪाрд▓, рд╕рд╡ाрд░ी рдЧाрдб़ी рдХी рдФрд╕рдд рдЪाрд▓ рд╕े 11km/h рдЕрдзिрдХ рд╣ो, рддो рджोрдиों рд░ेрд▓рдЧाрдб़िрдпों рдХी рдФрд╕рдд рдЪाрд▓ рдЬ्рдЮाрдд рдХीрдЬिрдП|
рдЙрдд्рддрд░:—
рдоाрдиा рдХि рд╕рд╡ाрд░ी рдЧाрдб़ी рдХी рдФрд╕рдд рдЪाрд▓=x
рдПрдХ्рд╕рдк्рд░ेрд╕ рдЧाрдб़ी рдХी рдЪाрд▓ x+11
132km рджूрд░ी рддрдп рдХрд░рдиे рдоें рд╕рд╡ाрд░ी рдЧाрдб़ी рдж्рд╡ाрд░ा рд▓िрдпा рдЧрдпा рд╕рдордп 132
x
рдЙрд╕ी рдпाрдд्рд░ा рдоें рдПрдХ्рд╕рдк्рд░ेрд╕ рдЧाрдб़ी рдж्рд╡ाрд░ा рд▓िрдпा рдЧрдпा
рд╕рдордп 132
x+11
132 – 132 =1
x x+11
132(x+11-x) =1
x(x+11)
(x+11-x) = 1
x(x+11) 132
x2+11x=11×132
x2+11x-1452=0
x2+44x-33x-1452=0
x(x+44)-33(x+44)=0
(x+44)(x-33)=0
x-33=0 x+44=0
x=33 x=-44
x+11=33+11=44
11. рджो рд╡рд░्рдЧों рдХे рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ों рдХा рдпोрдЧ 468m2 рд╣ै| рдпрджि рдЙрдирдХे рдкрд░िрдгाрдоों рдХा рдЕंрддрд░ 24m рд╣ो, рддो рджोрдиों рд╡рд░्рдЧों рдХी рднुрдЬाрдПँ рдЬ्рдЮाрдд рдХीрдЬिрдП|
Answer:—
рдоाрдиा рдХि рдПрдХ рд╡рд░्рдЧ рдХी рднुрдЬा x
рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓=x2
рджूрд╕рд░े рд╡рд░्рдЧ рдХा рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ 468-x2
рдкрд╣рд▓े рд╡рд░्рдЧ рдХा рдкрд░िрдоाрдк 4x
рджूрд╕рд░े рд╡рд░्рдЧ рдХा рдкрд░िрдоाрдк 4x-24
рджूрд╕рд░े рд╡рд░्рдЧ рдХी рднुрдЬा 4x-24 =x-6
4
рджूрд╕рд░े рд╡рд░्рдЧ рдХा рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ (x-6)2
(x-6)2=468-x2
x2-12x+36=468-x2
2×2-12x-432=0
x2-6x-216=0
x2-18x+12x-216=0
x(x-18)+12(x-18)=0
(x-18)(x+12)=0
x-18=0 x+12=0
x=18 x=-12
x-6=18-6=12
0 рдЯिрдк्рдкрдгिрдпाँ