Bihar Board Class-9 Introduction to Euclid Geometry Solution All Exercise-5.1, 5.2











                           рдк्рд░рд╢्рдиाрд╡рд▓ी-5.1




1. рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдХрдердиों рдоें рд╕े рдХौрди рд╕े рдХрдерди рд╕рдд्рдп рд╣ै рдФрд░ рдХौрди рд╕े рдХрдерди рдЕрд╕рдд्рдп рд╣ै? рдЕрдкрдиे рдЙрдд्рддрд░ рдХे рд▓िрдП рдХाрд░рдг рджीрдЬिрдП|
(i)рдПрдХ рдмिंрджु рд╕े рд╣ोрдХрд░ рдХेрд╡рд▓ рдПрдХ рд╣ी рд░ेрдЦा рдЦींрдЪी рдЬा рд╕рдХрддी рд╣ै|
(ii)рджो рднिрди्рди рдмिंрджुрдУं рд╕े рд╣ोрдХрд░ рдЬाрдиे рд╡ाрд▓ी рдЕрд╕ंрдЦ्рдп рд░ेрдЦाрдПँ рд╣ै|
(iii)рдПрдХ рд╕ांрдд рд░ेрдЦा рджोрдиों рдУрд░ рдЕрдиिрд╢्рдЪिрдд рд░ूрдк рд╕े рдмрдв़ाрдИ рдЬा рд╕рдХрддी рд╣ै|
(iv)рдпрджि рджो рд╡ृрдд्рдд рдмрд░ाрдмрд░ рд╣ै, рддो рдЙрдирдХी рдд्рд░िрдЬ्рдпाрдПं рдмрд░ाрдмрд░ рд╣ोрддी рд╣ै|
(v)рдЖрдХृрддि 5.9 (рдкाрда्рдпрдкुрд╕्рддрдХ рдХे рдкृрд╖्рда 104 рджिрдпा рдЧрдпा рд╣ै) рдоें, рдпрджि AB=PQ рдФрд░ PQ=XY рд╣ै, рддो AB=XY рд╣ोрдЧा|

рдЙрдд्рддрд░:—
(i)рдЕрд╕рдд्рдп| рд╕ंрд▓рдЧ्рди рдЖрдХृрддि рдХो рджेрдЦрдХрд░ рд╕рд╣рдЬ рд╣ी рдЗрд╕ рдмाрдд рдХी рдкुрд╖्рдЯि рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै| рд╕ाрджे рдкрди्рдиे рдкрд░ рдиुрдХीрд▓ी рдкेрди्рд╕िрд▓ рд╕े рдПрдХ рдмिрди्рджु P рдмрдиाрдЗрдП| рдлिрд░ рдПрдХ рд╕्рдХेрд▓ рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд╕े рдмिрди्рджु P рд╕े рд╣ोрдХрд░ рд░ेрдЦा l рдЦींрдЪिрдП| рдлिрд░ рдЙрд╕ी рдмिрди्рджु рд╕े рд╣ोрдХрд░, рд╕्рдХेрд▓ рд╕े рдПрдХ рдЕрди्рдп рд░ेрдЦा m рдЦींрдЪिрдП| рдлिрд░ рдПрдХ рдЕрди्рдп рд░ेрдЦा n рдЦींрдЪिрдП| рдЗрд╕ी рдк्рд░рдХाрд░ рд╕े рдпрд╣ рдХ्рд░рдо рдЬाрд░ी рд░рдЦрддे рд╣ुрдП| рдЖрдк рдЙрд╕ рдмिंрджु рд╕े рд╣ोрдХрд░ рдЬिрддрдиी рдЪाрд╣े рдЙрддрдиी рд░ेрдЦाрдПँ рдЦींрдЪ рд╕рдХрддे рд╣ैं| рдЕрдд: рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ै рдХि рдПрдХ рдмिंрджु рд╕े рд╣ोрдХрд░ рдЕрдиेрдХ рд░ेрдЦाрдПँ рдЦींрдЪी рдЬा рд╕рдХрддी рд╣ै|
(ii)рдЕрд╕рдд्рдп| рджिрдП рдЧрдП рдЪिрдд्рд░ рд╕े рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ो рдЬाрддा рд╣ै рдХि рдЙрдХ्рдд рдХрдерди рдЕрд╕рдд्рдп рд╣ै рдХ्рдпोंрдХि рджो рднिрди्рди рдмिंрджुрдУं рд╕े рд╣ोрдХрд░ рдЕрд╕ंрдЦ्рдп рд░ेрдЦाрдПँ рдирд╣ीं рдЦींрдЪी рдЬा рд╕рдХрддी рд╣ै| рдЬैрд╕ा рдХि рдЖрдк рдЖрдХृрддि рдоें рджेрдЦ рд░рд╣े рд╣ैं рдХि рджो рднिрди्рди рдмिंрджुрдУं P рдФрд░ Q рд╕े рддो рдЕрд╕ंрдЦ्рдп рд░ेрдЦाрдПँ рдЦींрдЪी рдЬा рд╕рдХрддी рд╣ै, рдкрд░ рджोрдиों рдмिंрджुрдУं P, Q рд╕े рд╣ोрдХрд░ рд╕िрд░्рдл рдПрдХ рд╣ी рд░ेрдЦा рдЦींрдЪी рдЬा рд╕рдХрддी рд╣ै|
(iii)рд╕рдд्рдп| рд╣рдо рдЬाрдирддे рд╣ैं рдХि рдПрдХ рд╕ांрдд рд░ेрдЦा рдЕрдиंрдд рд░ूрдк рд╕े рджोрдиों рдУрд░ рдмрдвाрдИ рдЬा рд╕рдХрддी рд╣ै| рдЗрд╕ рддрде्рдп рдХो рдмрдЧрд▓ рдоें рджी рдЧрдИ рдЖрдХृрддि рд╕े рджेрдЦा рд╡ рд╕рдордЭा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै|
(iv)рд╕рдд्рдп| рдЬрдм рд╣рдо рдПрдХ рд╡ृрдд्рдд рдХे рдж्рд╡ाрд░ा рдШेрд░े рдЧрдпे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХो рдХिрд╕ी рджूрд╕рд░े рдмрд░ाрдмрд░ рдХे рд╡ृрдд्рдд рдкрд░ рдЕрдз्рдпाрд░ोрдкिрдд рдХрд░рддे рд╣ैं рддो рдкाрддे рд╣ैं рдХि рд╡े рд╡ृрдд्рдд рд╕рдо्рдкाрддी рд╣ोрддे рд╣ैं| рд╡ैрд╕ी рджрд╢ा рдоें рдЙрдирдХे рдХेрди्рдж्рд░ рддрдеा рд╕ीрдоाрдПँ рднी рд╕рдо्рдкाрддी рд╣ुрдЖ рдХрд░рддी рд╣ै| рдЕрдд: рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ै рдХि рджो рд╕рдоाрди рдЖрдХृрддि рдХे рд╡ृрдд्рдд рдХी рдд्рд░िрдЬ्рдпाрдПं рдмрд░ाрдмрд░ рд╣ोрддी рд╣ै|
(v)рд╕рдд्рдп| рдпूрдХ्рд▓िрдб рдХे рдк्рд░рдердо рдЕрднिрдЧृрд╣ीрдд рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ рдЬो рд╡рд╕्рддु рдХिрд╕ी рджूрд╕рд░ी рд╡рд╕्рддु рдХे рдмिрд▓्рдХुрд▓ рд╕рдоाрди рд╣ोрддी рд╣ै рд╡рд╣ рд╕рднी рдоाрдорд▓ों рдоें рдПрдХ рджूрд╕рд░ी рд╕े рд╕рдоाрди рд╣ोрддी рд╣ै|
2. рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдкрджों рдоें рд╕े рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдХी рдкрд░िрднाрд╖ा рджीрдЬिрдП| рдХ्рдпा рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рдХुрдЫ рдРрд╕े рдкрдж рд╣ै, рдЬिрди्рд╣ें рдкрд░िрднाрд╖िрдд рдХрд░рдиे рдХी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХрддा рд╣ै? рд╡े рдХ्рдпा рд╣ै рдФрд░ рдЖрдк рдЗрди्рд╣ें рдХैрд╕े рдкрд░िрднाрд╖िрдд рдХрд░ рдкाрдПंрдЧे?
(i)рд╕рдоांрддрд░ рд░ेрдЦाрдПँ (ii)рд▓ंрдм рд░ेрдЦाрдПँ (iii)рд░ेрдЦाрдЦंрдб
(iv)рд╡ृрдд्рдд рдХी рдд्рд░िрдЬ्рдпा (v)рд╡рд░्рдЧ 

рдЙрдд्рддрд░:—-
рд╣ां, рдХुрдЫ рдРрд╕े рдкрдж рд╣ै рдЬिрди्рд╣ें рдкрд░िрднाрд╖िрдд рдХрд░рдиे рдХी рдЬрд░ूрд░рдд рд╣ै, рддाрдХि рд╣рдоें рдЙрдкрд░ोрдХ्рдд рдкрджों рдХो рдкрд░िрднाрд╖िрдд рдХрд░рдиे рдоें рд╕рд╣ूрд▓िрдпрдд рд╣ो|
(i)рдмिंрджु:–
рдмिंрджु рдПрдХ рдРрд╕ा рдЫोрдЯा рдиिрд╢ाрди рд╣ैं рдЬिрд╕े рд╣рдо рдкेрди्рд╕िрд▓ рдпा рдкेрди рдХी рд╕рд╣ाрдпрддा рд╕े рд╕ाрджे рдХाрдЧрдЬ рдкрд░ рдмрдиाрддे рд╣ैं| рдмिрди्рджु рдХा рдХोрдИ рднाрдЧ рдирд╣ीं рд╣ोрддा рдХिрди्рддु рд╕्рдеाрди (рдпा рд╕्рдеिрддि) рдЕрд╡рд╢्рдп рд╣ोрддा рд╣ै|
рд░ेрдЦा:—
рдПрдХ рдРрд╕ा рдоें рдЪौрдб़ाрдИ рдирд╣ीं рд╣ोрддी рд╣ै, рд╕िрд░्рдл рд▓ंрдмाрдИ рд╣ोрддी рд╣ै рдФрд░ рдЗрд╕े рджोрдиों рдУрд░ рдЕрдиंрдд рддрдХ рдмрдв़ाрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै| рд░ेрдЦा рдХे рджो рд╕िрд░े рдмिрди्рджु рд╣ोрддे рд╣ैं| рд╕ीрдзी рд░ेрдЦा рд╕्рд╡рдпं рдкрд░ рдмिंрджुрдУं рдХे рд╕ाрде рд╕рдкाрдЯ рд░ूрдк рд╕े рд╕्рдеिрдд рд╣ोрддी рд╣ै|
рддрд▓:—
рдЪिрдХрдиी рд╕рддрд╣ рдХा рдкृрд╖्рда рдЕрдерд╡ा рдПрдХ рдЯेрдмрд▓ (рдоेрдЬ) рдХा рдКрдкрд░ी рднाрдЧ рдпा рдЦिрдб़рдХी рдХा рд╢ीрд╢ा рддрд▓ рдХा рдЙрджाрд╣рд░рдг рд╣ै|
рдХिрд░рдг:—
рд░ेрдЦा рдХा рд╡рд╣ рднाрдЧ рдЬिрд╕рдХा рд╕िрд░्рдл рдПрдХ рдЕрди्рдд рдмिрди्рджु рд╣ोрддा рд╣ै рдФрд░ рдЬिрд╕рдХा рджूрд╕рд░े рд╕िрд░े рдмिрди्рджु рдХी рджिрд╢ा рдоें рдЖрдЧे рдмрдв़ाрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै, рдХिрд░рдг рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै|
рдХोрдг:—
рдЬрд╣ाँ рджो рдЕрд╕ंрд░ेрдЦी рдХिрд░рдгें рдЬिрдирдХा рдПрдХ рдЙрднрдпрдиिрд╖्рда рдЖрд░ंрднिрдХ рдмिрди्рджु рд╣ोрддा рд╣ै рдЙрд╕े рдХोрдг рдХрд╣рддे рд╣ैं|
рд╕рдордХोрдг:—
рдПрдХ рдХोрдг рдЬिрд╕рдХी рдоाрдк 90° рд╣ोрддी рд╣ै рдЙрд╕े рд╕рдордХोрдг рдХрд╣рддे рд╣ैं| рдЗрд╕рдХी рдкрд░рд╕्рдкрд░ рджो рд▓ंрдмрд░ूрдк рднुрдЬाрдПँ рд╣ोрддी рд╣ै|
рд╡ृрдд्рдд:—
рдХिрд╕ी рддрд▓ рдХे рдПрдХ рдиिрд╢्рдЪिрдд рдмिрди्рджु рдХे рдЪाрд░ों рдУрд░ рд╕рдоाрди рджूрд░ी рдкрд░ рд╕्рдеिрддि рдмिंрджुрдУं рдХे рд╕рдоुрдЪ्рдЪрдп рдХो рд╡ृрдд्рдд рдХрд╣рддे рд╣ैं| рд╕्рдеिрд░ рдордз्рдп рдмिрди्рджु рд╕े рдЪाрд░ों рдУрд░ рдХे рдмिंрджुрдУं рдХी рджूрд░ी рд╕्рдеिрд░ рдордз्рдп рдмिрди्рджु рдХे рдмिрд▓्рдХुрд▓ рд╕рдоाрди рд╣ोрддी рд╣ै| рдЬो рдмीрдЪ рдоें рд╕्рдеिрдд (рдордз्рдп) рдмिрди्рджु рд╣ोрддा рд╣ै рдЙрд╕े рд╡ृрдд्рдд рдХा рдХेрди्рдж्рд░ рдХрд╣рддे рд╣ैं| рд╣рдо рд╡ृрдд्рдд рдХो рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рднी рдкрд░िрднाрд╖िрдд рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं— рдПрдХ рд╡рдХ्рд░ рд░ेрдЦा рдЬिрд╕рдХी рд╕рднी рдмिंрджु, рдХिрд╕ी рд╕्рдеिрд░ рдмिрди्рджु рдХे рдмिрд▓्рдХुрд▓ рд╕рдоाрди рджूрд░ी рдкрд░ рд╣ो рдЙрд╕े рд╡ृрдд्рдд рдХрд╣рддे рд╣ैं|
рдЪрддुрд░्рднुрдЬ:—
рдЪाрд░ рднुрдЬाрдУं рд╕े рдШिрд░ी рдмंрдж рдЖрдХृрддि рдЪрддुрд░्рднुрдЬ рдХрд╣рд▓ाрддी рд╣ै|
рд╕рдоांрддрд░ рд░ेрдЦाрдПँ:—
рджो рд░ेрдЦाрдПँ рд╕рдоांрддрд░ рд░ेрдЦाрдПँ рдХрд╣ी рдЬाрдПрдЧी рдпрджि рди рд╣ो рддो рд╡े рдПрдХ рджूрд╕рд░े рдХो рдк्рд░рддिрдЪ्рдЫेрдж рдХрд░рддी рд╣ै, рди рд╣ी рдХрд╣ीं рдоिрд▓рддी рд╣ै рдЪाрд╣े рдЙрдирдХो рдЕрдиंрдд рд░ूрдк рд╕े рднी рд╡िрд╕्рддाрд░िрдд рдХिрдпा рдЬाрдП|
рд▓ंрдм рд░ेрдЦाрдПँ:—
рджो рд░ेрдЦाрдПँ рд▓ंрдм рд░ेрдЦाрдПँ рдХрд╣рд▓ाрддी рд╣ै рдпрджि рд╡े рдЬिрд╕ рдмिрди्рджु рдкрд░ рдоिрд▓рддी рд╣ो рдпा рдЬिрд╕े рдк्рд░рддिрдЪ्рдЫेрдж рдХрд░рддी рд╣ो рдЙрд╕ рдмिंрджु рдкрд░ рд╕рдордХोрдг рдмрдиाрддी рд╣ै|
рд░ेрдЦाрдЦंрдб:—
рд░ेрдЦाрдЦंрдб, рдПрдХ рд░ेрдЦा рдХा рдПрдХ рднाрдЧ рд╣ोрддा рд╣ै, рдЬिрд╕рдХे рджो рд╕िрд░े рд╣ोрддे рд╣ैं| рдЗрд╕े рдХिрд╕ी рднी рджिрд╢ा рдФрд░ рд╡िрд╕्рддाрд░िрдд рдирд╣ीं рдХिрдпा рдЬा рд╕рдХрддा рд╣ै|
рд╡ृрдд्рдд рдХी рдд्рд░िрдЬ्рдпा:—-
рдХिрд╕ी рд╡ृрдд्рдд рдХे рдХिрд╕ी рдмिрди्рджु рд╕े рд╡ृрдд्рдд рдХे рдХेрди्рдж्рд░ рдХी рди्рдпूрдирддрдо (рд╕्рдеिрд░) рджूрд░ी рдХो рд╡ृрдд्рдд рдХी рдд्рд░िрдЬ्рдпा рдХрд╣рддे рд╣ैं| рдХिрд╕ी рд╡ृрдд्рдд рдХी рд╕рднी рдд्рд░िрдЬ्рдпाрдПं рд╕рдоाрди рд╣ोрддी рд╣ै|
рд╡рд░्рдЧ:—
рд╡ैрд╕ा рдЪрддुрд░्рднुрдЬ рдЬिрд╕рдХी рдЪाрд░ों рднुрдЬाрдПँ рдмрд░ाрдмрд░ рд╣ों рдФрд░ рдЙрд╕рдХा рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдХोрдг рд╕рдордХोрдг рд╣ो, рдЙрд╕े рд╡рд░्рдЧ рдХрд╣рддे рд╣ैं|
3. рдиीрдЪे рджी рд╣ुрдИ рджो рдЕрднिрдзाрд░рдгाрдУं рдкрд░ рд╡िрдЪाрд░ рдХीрдЬिрдП:
(i)рджो рднिрди्рди рдмिंрджु A рдФрд░ B рджिрдП рд░рд╣рдиे рдкрд░, рдПрдХ рддीрд╕рд░ा рдмिंрджु C рдРрд╕ा рд╡िрдж्рдпрдоाрди рд╣ै рдЬो A рдФрд░ B рдХे рдмीрдЪ 
рд╕्рдеिрдд рд╣ोрддा рд╣ै|
(ii)рдпрд╣ाँ рдХрдо рд╕े рдХрдо рдРрд╕ी рддीрди рдмिंрджु рд╡िрдж्рдпрдоाрди рд╣ै рдХि рд╡े рдПрдХ рд░ेрдЦा рдкрд░ рд╕्рдеिрдд рдирд╣ीं рд╣ै| рдХ्рдпा рдЗрди рдЕрднिрдзाрд░рдгाрдУं рдоें рдХोрдИ рдЕрдкрд░िрднाрд╖िрдд рдкрдж рднी рд╣ै? рдХ्рдпा рдпे рдЕрднिрдзाрд░рдгाрдУं рдЕ рд╡िрд░ोрдзी рд╣ै? рдХ्рдпा рдпे рдпूрдХ्рд▓िрдб рдХी рдЕрднिрдзाрд░рдгाрдУं рд╕े рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ोрддी рд╣ै? рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХीрдЬिрдП|
рдЙрдд्рддрд░:—
(i)рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ै, рджो рдмिंрджु A рдФрд░ B рджिрдП рд░рд╣рдиे рдкрд░, рдПрдХ рддीрд╕рд░ा C рдмिंрджु рдРрд╕ा рд╣ोрддा рд╣ै рдЬो рдХि A рдФрд░ B рдХे рдмीрдЪ рд╕्рдеिрдд рд╣ोрддा рд╣ै|
(ii)рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ै, рджो рдмिंрджु A рдФрд░ B рджिрдП рд░рд╣рдиे рдкрд░ рд╣рдо C рдмिंрджु рд▓े рд╕рдХрддे рд╣ैं рдЬो рдХि A рдФрд░ B рд╕े рд╣ोрдХрд░ рдирд╣ीं рдЧुрдЬрд░рддा рд╣ै|
4. рдпрджि рджो рдмिंрджुрдУं A рдФрд░ B рдХे рдмीрдЪ рдмिंрджु рдРрд╕ा рд╕्рдеिрдд рд╣ै рдХि AC=BC рд╣ै, рддो рд╕िрдж्рдз рдХीрдЬिрдП рдХि
AC=  1  AB
         2
 рд╣ै| рдПрдХ рдЖрдХृрддि рдЦींрдЪ рдХрд░ рдЗрд╕े рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХीрдЬिрдП|

рдЙрдд्рддрд░:—
AC=  1   BC;   2AC=BC
         2
AC=BC
AC+AC=BC+BC
2AC=BC
5. рдк्рд░рд╢्рди 4 рдоें, C рд░ेрдЦाрдЦंрдб AB рдХा рдПрдХ рдордз्рдп рдмिрди्рджु рдХрд╣рд▓ाрддा рд╣ै| рд╕िрдж्рдз рдХीрдЬिрдП рдХि рдПрдХ рд░ेрдЦाрдЦंрдб рдХा рдПрдХ рдФрд░ рдХेрд╡рд▓ рдПрдХ рд╣ी рдордз्рдп рдмिрди्рджु рд╣ोрддा рд╣ै|

рдЙрдд्рддрд░:—
рдк्рд░рдоाрдг:
рдЕрдЧрд░ рд╕ंрднрд╡ рд╣ो, рддो рд╣рдо рдоाрди рд▓ेрддे рд╣ैं рдХि D рдПрдХ рдЕрди्рдп рдордз्рдп рдмिрди्рджु рд╣ै|
AD=BD
рд▓ेрдХिрди рджिрдпा рд╣ै рдХि, AB рдХा рдордз्рдп рдмिрди्рджु рд╣ै| рдЕрд░्рдеाрдд AC=BC, рдЬो рдХि рд╣рдоाрд░ी рдоाрди्рдпрддा рдХा рд╡िрд░ोрдзी рд╣ै рдХि D, AB рдХा рдПрдХ рдЕрди्рдп рдордз्рдп рдмिрди्рджु рд╣ै|
рд╕्рдкрд╖्рдЯ AD=AC| рдЕрдд: D, C рд╕ंрдкाрддी рд╣ै| рдЕрдд: D рдФрд░ C рдПрдХ рд╣ी рд░ेрдЦा рдкрд░ рд╣ै рдФрд░ рдПрдХ рд╣ी рдмिंрджु рд╣ै| рдЕрдд: рд╕िрдж्рдз рд╣ोрддा рд╣ै рдХि рд░ेрдЦाрдЦंрдб рдХा рдПрдХ рдФрд░ рдХेрд╡рд▓ рдПрдХ рд╣ी рдордз्рдп рдмिрди्рджु рд╣ोрддा рд╣ै|
6. рдкाрда्рдпрдкुрд╕्рддрдХ рдХे рдкृрд╖्рда 104 рдкрд░ рджिрдП рдЧрдП рдЖрдХृрддि 5.10 рдоें, рдпрджि AC=BD рд╣ै, рддो рд╕िрдж्рдз рдХीрдЬिрдП рдХि AB=CD рд╣ै|

рдЙрдд्рддрд░:—
рдк्рд░рдоाрдг:
AC=BD
AC-AC=BD-BC
AB=CD
AC=BD
AC=AB+BC
BD=BC+CD
AB+BC=BC+CD
AB=CD
7. рдпूрдХ्рд▓िрдб рдХी рдЕрднिрдЧृрд╣ीрддों рдХी рд╕ूрдЪी рдоें рджिрдпा рд╣ुрдЖ рдЕрднिрдЧृрд╣ीрдд 5 рдПрдХ рд╕рд░्рд╡рд╡्рдпाрдкी рд╕рдд्рдп рдХ्рдпों рдоाрдиा рдЬाрддा рд╣ै? (рдз्рдпाрди рджीрдЬिрдП рдХि рдпрд╣ рдк्рд░рд╢्рди рдкांрдЪрд╡ीं рдЕрднिрдзाрд░рдгा рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рдирд╣ीं рд╣ै) 

рдЙрдд्рддрд░:–
рдЪूंрдХि рдЕрднिрдЧृрд╣ीрдд рдХी рд╕ूрдЪी рдоें рджिрдпा рд╣ुрдЖ рдЕрднिрдЧृрд╣ीрдд 5 рд╡िрд╢्рд╡ рдХे рдХिрд╕ी рднी рд╡рд╕्рддु рдХे рд▓िрдП рд╕рдд्рдп рд╣ै, рдЕрдд: рдпрд╣ рдПрдХ рд╕рд░्рд╡рд╡्рдпाрдкी рдпा рд╕ाрд░्рд╡рднौрдоिрдХ рд╕рдд्рдп рд╣ै|
рдк्рд░рд╢्рдиाрд╡рд▓ी-5.2



1. рдЖрдк рдпूрдХ्рд▓िрдб рдХी рдкांрдЪрд╡ीं рдЕрднिрдзाрд░рдгा рдХो рдХिрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд▓िрдЦेंрдЧें рддाрдХि рд╡рд╣ рд╕рд░рд▓рддा рд╕े рд╕рдордЭी рдЬा рд╕рдХे? 
рдЙрдд्рддрд░:—
рд╣рдо рдпूрдХ्рд▓िрдб рдХी рдкांрдЪрд╡ीं рдЕрднिрдзाрд░рдгा рдХो рдлिрд░ рд╕े рдпाрдж рдХрд░рддे рд╣ैं| рдпрджि рдПрдХ рд╕ीрдзी рд░ेрдЦा рджो рд░ेрдЦाрдПँ рдкрд░ рдЧिрд░ рдХрд░ рдЕрдкрдиे рдПрдХ рд╣ी рдУрд░ рджो рдЕंрдд: рдХोрдг рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдмрдиाрдП рдХि рдЗрди рджोрдиों рдХोрдгों рдХा рдпोрдЧ рдоिрд▓ рдХрд░ рджो рд╕рдо рдХोрдгों рд╕े рдХрдо рд╣ो, рддो рд╡े рджोрдиों рд╕ीрдзी рд░ेрдЦाрдПँ рдЕрдиिрд╢्рдЪिрдд рд░ूрдк рд╕े рдмрдвाрдП рдЬाрдиे рдкрд░ рдЙрд╕ी рдУрд░ рдоिрд▓рддी рд╣ै рдЬिрд╕ рдУрд░ рдпрд╣ рдпोрдЧ рджो рд╕рдо рдХोрдгों рд╕े рдХрдо рд╣ोрддा рд╣ै|
рд╕्рдкрд╖्рдЯ рд╣ै рдХि рдпूрдХ्рд▓िрдб рдХी рдкांрдЪрд╡ीं рдЕрднिрдзाрд░рдгा рджो рддрде्рдпों рдХो рд╕्рдеाрдкिрдд рдХрд░рддी рд╣ै|
рдмिрди्рджु рд╕े рдЧुрдЬрд░рддी рд╣ुрдИ рдПрдХ рд░ेрдЦा рд╣ै рдЬो рд░ेрдЦा рдХे рд╕рдоांрддрд░ рд╣ै|
рдРрд╕ी рд░ेрдЦा рдПрдХ рдФрд░ рд╕िрд░्рдл рдПрдХ рд╣ी рд╣ै|
2. рдХ्рдпा рдпूрдХ्рд▓िрдб рдХी рдкांрдЪрд╡ीं рдЕрднिрдзाрд░рдгा рд╕े рд╕рдоांрддрд░ рд░ेрдЦाрдУं рдХे рдЕрд╕्рддिрдд्рд╡ рдХा рдФрдЪिрдд्рдп рдиिрд░्рдзाрд░िрдд рд╣ोрддा рд╣ै? рд╕्рдкрд╖्рдЯ рдХीрдЬिрдП|
рдЙрдд्рддрд░:—
рдпрд╣ рдПрдХ рд╕ीрдзी рд░ेрдЦा l, рджो рд╕ीрдзी рд░ेрдЦाрдУं m рдФрд░ n рдкрд░ рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕े рдоिрд▓рддी рд╣ै рдЙрдирдХे рдЖंрддрд░िрдХ рдХोрдгों рдХा рдпोрдЧ рджो рд╕рдордХोрдг l рднुрдЬा рдХे рдПрдХ рдУрд░ рд╣ो рддो рдпूрдХ्рд▓िрдб рдХे рдкांрдЪрд╡े рдЕрднिрдЧृрд╣ीрдд рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░ l рдХे рдЗрд╕ рддрд░рд╣ рдирд╣ीं рдоिрд▓ेрдЧी| рдлिрд░ рдЖрдк рдЬाрдирддे рд╣ैं рдХि l рдХो рджूрд╕рд░ी рдУрд░ рдЖंрддрд░िрдХ рдХोрдгों рдХा рдпोрдЧ рднी рджो рд╕рдордХोрдг рд╣ी рд╣ोрдЧा| рдЕрдд: рд╡े рд░ेрдЦाрдПँ рджूрд╕рд░ी рдУрд░ рднी рдирд╣ीं рдоिрд▓ेрдЧी| рдЕрдд: рд░ेрдЦा m рдФрд░ n рд░ेрдЦा рдХрднी рднी рдЖрдкрд╕ рдоें рдоिрд▓ेंрдЧी, рдЗрд╕िрд▓िрдП рд╕्рдкрд╖्рдЯрддः рдпे рд░ेрдЦाрдПँ рд╕рдоांрддрд░ рд░ेрдЦाрдПँ рд╣ै|



рдПрдХ рдЯिрдк्рдкрдгी рднेрдЬें

0 рдЯिрдк्рдкрдгिрдпाँ