Bihar Board Class-8 Square and Square root Solution All Exercise-5.2









                          рдк्рд░рд╢्рдиाрд╡рд▓ी- 5.2




1. рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рд╕ंрдЦ्рдпाрдУ рдХा рд╡рд░्рдЧрдоूрд▓ рджीрд░्рдШ рд╡िрднाрдЬрди рд╡िрдзि рд╕े рдЬ्рдЮाрдд рдХрд░ें|
(i)625   (ii)900 (iii) 1444 (iv) 3249 (v) 5776 (vi)10404 (vii) 19600


рдЙрдд्рддрд░:—
(i)625
2|6 25|25
2|4       
45|225
  5|225  
       0
√225=25
 (ii)900 
3|9 00|30
3|9       
60|000
√900=30
(iii) 1444 
3|14  44 |38
3|9          
68|544
  8|544     
       0
√1444=38
(iv) 3249 
5|32 49 |57
5|25       
107|749
    7|749 
         0
√3249=57
(v) 5776 
7| 57   76 |76
7|49          
146|876
    6|876   
          0
√5776=76
(vi)10404
1|1 04 04|1102
1|1           
22|0404
  2|   404      
          0
√10404=1102
 (vii) 19600
1|1 96 00|140
1|1           
24|96
  4|96      
280|00
      |0       
          0
2. рдиिрдо्рди рд╕ंрдЦ्рдпाрдУं рдоें рд╕े рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдХे рд╡рд░्рдЧрдоूрд▓ рдоें рдЕंрдХों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा рдмिрдиा рдЧрдгрдиा рдХे рдЬ्рдЮाрдд рдХрд░ें|
(i)81   (ii)121   (iii)256   (iv)4489
(v)361  (vi)27225 (vii)390625


рдЙрдд्рддрд░:—
 рд╕ंрдЦ्рдпा           рдЕंрдХों рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा
(i)81                1
 (ii)121             2
 (iii)256            2
 (iv)4489           2
(v)361              2
 (vi)27225         3
 (vii)390625     3
3. рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рднिрди्рдиों рдХा рд╡рд░्рдЧрдоूрд▓ рдЬ्рдЮाрдд рдХрд░ें
(i)√  9     (ii) √ 25   (iii) √ 36   (iv)√ 196 
      16              36            121           223     

(v) √  54   (vi)√ 3  13   (vii) √  80  
         486               36             405



рдЙрдд्рддрд░:—
(i) √  9   = √  9   =√  3×3   = 3   
        16        16         4×4      4
(ii) √  25   =  5   
          36        6
5| 25  |5           6| 36 |6
5| 25                6| 36  
     0                      0
(iii)√  36   =  6   
         121     11
6|36|6         1| 1  21|11
6|36             1|1  
    0            21|21
                    1|21  
                        0
(iv) √ 196  =  14   
          223      15
(v) √  54   =√  9    = 3  = 1 
         486        81     9     3
(vi)√ 3   13   =√  121   =√ 11×11 = 11 
              36          36            6×6        6
(vii)√  80   =√ 16  =  4   
         405         81     9



4. рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рджрд╢рдорд▓рд╡ рд╕ंрдЦ्рдпाрдУं рдХा рд╡рд░्рдЧрдоूрд▓ рдЬ्рдЮाрдд рдХрд░ें|
(i)2.25 (ii) 6.76  (iii)156.25 (iv)9.8596
(v)31.36  (vi)1.0816 (vii)0.2916

 
рдЙрдд्рддрд░:—
(i)2.25
1|2.25|1.5
1|1      
25|125
  5|125  
        0
√2.25=1.5
(ii) 6.76
2|6.76|2.6
2|4        
46|276
  6|276   
         0
√6.76=2.6
(iii) 156.25
1|156.25|12.5
1|1        
22|56
  2|44   
245|1225
    5|1225     
             0
√156.25=12.5
(iv) 9.8596
3|9.8596|3.14
3|9      
61|85
  1|61        
624|2496
    4|2496    
            0
√9.8596=3.14
(v) 31.36
5|31.36|5.6
5|25         
106|636
    6|636    
            0
√31.36=5.6
(vi) 1.0816
1|1.0816|1.04
1|1           
204|816
    4|816    
          0
√1.0816=1.04
(vii) 0.2916
5|0.2916|0.54
5|   25      
104|416
    4|416    
           0
√0.2916=0.54
5. рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рд╕ंрдЦ्рдпाрдУं рдоें рд╕े рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдоें рд╕े рд╕рдмрд╕े рдЫोрдЯी рд╕े рдЫोрдЯी рд╕ंрдЦ्рдпा рдХ्рдпा рдШрдЯाрдИ рдЬाрдП рдХि рдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдЦ्рдпा рдк्рд░ाрдк्рдд рд╣ो рдЬाрдП? рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдЦ्рдпाрдУं рдХा рд╡рд░्рдЧ рднी рдЬ्рдЮाрдд рдХрд░ें? 
(i)90  (ii) 7581   (iii) 1989  (iv)3250
(v) 402  (vi) 825  (vii) 4000 (viii) 2509


рдЙрдд्рддрд░:—
(i)90
9|90|9
9|81  
     9
90 рдоें рд╕े 9 рдШрдЯाрдиे рдкрд░ рдкрд░िрдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдЦ्рдпा рдмрди рдЬाрдПрдЧा
90-9=81;      √81=9
(ii) 7581
8|7581|87
8|64          
167|1181
    7| 1169   
             12
7581 рдоें рд╕े 12 рдШрдЯाрдиे рдкрд░ рдкрд░िрдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдЦ्рдпा рдмрди рдЬाрдПрдЧा
7581-12=7569;   √7569=87
(iii) 1989
4|1989|44
4|16     
84|389
   4|336  
        53
1989 рдоें рд╕े 53 рдШрдЯाрдиे рдкрд░ рдкрд░िрдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдЦ्рдпा рдмрди рдЬाрдПрдЧा
1989-53=1936
√1936=44
(iv) 3250
5|3250|57
5|25        
107|750
    7|749   
         1
3250 рдоें рд╕े 1 рдШрдЯाрдиे рдкрд░ рдкрд░िрдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдЦ्рдпा рдмрди рдЬाрдПрдЧा
3250-1=3249;   √3249=57
(v) 402
2|402|20
2|4      
40|02
402 рдоें рд╕े 2 рдШрдЯाрдиे рдкрд░ рдкрд░िрдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдЦ्рдпा рдмрди рдЬाрдПрдЧा
402-2=400;   √400=20
(vi) 825
2|825|28
2|4        
48|425
  8|384   
         41
825 рдоें рд╕े 41 рдШрдЯाрдиे рдкрд░ рдкрд░िрдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдЦ्рдпा рдмрди рдЬाрдПрдЧा
825-41=784
2|784|28
2|4       
48|384
  8|384   
        0
(vii)     4000
6|4000|63
6|36        
123|400
    3|359     
          31
4000 рдоें рд╕े 31 рдШрдЯाрдиे рдкрд░ рдкрд░िрдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдЦ्рдпा рдмрди рдЬाрдПрдЧा
4000-31=3969; √3969=63
(viii) 2509
5|2509|50
5|25       
100|09
2509 рдоें рд╕े 9 рдШрдЯाрдиे рдкрд░ рдкрд░िрдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдЦ्рдпा рдмрди рдЬाрдПрдЧा
2509-9=2500; √2500=50
6. рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рд╕ंрдЦ्рдпाрдУं рдоें рд╕े рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдоें рди्рдпूрдирддрдо рд╕ंрдЦ्рдпा рдХ्рдпा рдЬोрдб़ा рдЬाрдП рдХि рд╡рд╣ рдПрдХ рдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдЦ्рдпा рдмрди рдЬाрдП| рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдк्рд░ाрдк्рдд рдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдЦ्рдпाрдУं рдХा рд╡рд░्рдЧрдоूрд▓ рднी рдЬ्рдЮाрдд рдХрд░ें|
(i)130   (ii) 8400   (iii) 6203   (iv) 6412
(v) 525    (vi) 1750  (vii)252   (viii)1825



рдЙрдд्рддрд░:—
(i)130
1|130|11
1|1      
21|30
   1|21     
          9
(11)2<130<(12)2
(12)2-130=144-130=14
130 рдоें 14 рдЬोрдб़рдиे рдкрд░ рдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдЦ्рдпा рдмрди рдЬाрдПрдЧा   
130+14=144
1|144|12
1|1       
22|44
   2|44     
        0
(ii) 8400
9|8400|91
9|81      
181|300
    1|181    
         119
(91)2<8400<(92)2
(92)2-8400=8464-8400=64
8400 рдоें 64 рдЬोрдб़рдиे рдкрд░ рдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдЦ्рдпा рдмрди рдЬाрдПрдЧा   
8400+64=8464; √8464=92
(iii)6203
7|6203|78
7|49          
148|1303
     8|1184   
           119
(78)2<6203<(79)2
(79)2-6203=6241-6203=38
6203 рдоें 38 рдЬोрдб़рдиे рдкрд░ рдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдЦ्рдпा рдмрди рдЬाрдПрдЧा   
6203+38=6241; √6241=79
(iv) 6412
8|6412|80
8|64     
160|12
(80)2<6412<(81)2
(81)2-6412=6561-6412=149
6412 рдоें 149 рдЬोрдб़рдиे рдкрд░ рдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдЦ्рдпा рдмрди рдЬाрдПрдЧा   
6412+149=6521;  √6521=81
(v)525
2|525|22
2|4         
42|125
  2|84      
         41
(22)2<525<(23)2
(23)2-525=529-525=4
525 рдоें 4 рдЬोрдб़рдиे рдкрд░ рдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдЦ्рдпा рдмрди рдЬाрдПрдЧा   
525+4=529;  √529=23
(vi)  1750
4|1750|41
4|16        
81|150
  1|81      
         69
(41)2<1750<(42)2
(42)2-1750=1764-1750=14
1750 рдоें 14 рдЬोрдб़рдиे рдкрд░ рдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдЦ्рдпा рдмрди рдЬाрдПрдЧा  
1750+14=1764;   √1764=42 
(viii)  1825
4|1825|42
4|16       
82|225
  2|164    
        61
(42)2<1825<(43)3
(43)2-1825=1849-1825=24
1825 рдоें 24 рдЬोрдб़рдиे рдкрд░ рдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдЦ्рдпा рдмрди рдЬाрдПрдЧा  
1825+24=1849;    √1849=43 
7. рдЫ: рдЕंрдХों рдХी рд╡рд╣ рдмрдб़ी рд╕े рдмрдб़ी рд╕ंрдЦ्рдпा рдЬ्рдЮाрдд рдХрд░ें рдЬो рдХि рдПрдХ рдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдЦ्рдпा рд╣ै| рд╕ंрдЦ्рдпा рдХा рд╡рд░्рдЧ рдоूрд▓ рднी рдЬ्рдЮाрдд рдХрд░ें|


рдЙрдд्рддрд░:—
6 рдЕंрдХों рдХी рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ी рд╕ंрдЦ्рдпा=999999999
9|999999999|999
9|81          
189|1899
    9|1701       
1989|19899
      9|17901  
          1998
√998001=999
8. рдЪाрд░ рдЕंрдХों рдХी рд╡рд╣ рдмрдб़ी рд╕े рдмрдб़ी рд╕ंрдЦ्рдпा рдЬ्рдЮाрдд рдХीрдЬिрдП рдЬो рдХि рдПрдХ рдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдЦ्рдпा рд╣ै| рдк्рд░ाрдк्рдд рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдЦ्рдпा рдХा рд╡рд░्рдЧ рдоूрд▓ рднी рдЬ्рдЮाрдд рдХीрдЬिрдП|

рдЙрдд्рддрд░:—
рдЪाрд░ рдЕंрдХों рдХी рд╕рдмрд╕े рдмрдб़ी рд╕ंрдЦ्рдпा=9999
9|9999|99
9|81           
189|1899
    9|1701    
           198
9999-198=9801;  √9801=99


9. рдЫ: рдЕंрдХों рд╡рд╣ рдЫोрдЯी рд╕े рдЫोрдЯी рд╕ंрдЦ्рдпा рдЬ्рдЮाрдд рдХрд░ें рдЬो рдХि рдПрдХ рдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдЦ्рдпा рд╣ो| рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рд╕े рдк्рд░ाрдк्рдд рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдЦ्рдпा рдХा рд╡рд░्рдЧрдоूрд▓ рднी рдЬ्рдЮाрдд рдХрд░ें|


рдЙрдд्рддрд░:—
рдЫ: рдЕंрдХों рдХी рд╕рдмрд╕े рдЫोрдЯी рд╕े рдЫोрдЯी рд╕ंрдЦ्рдпा=
1000000
3|1000000|316
3|9       
61|100
  1|61        
626|3900
     6|3756   
             0
(316)2<1000000<(317)2
(317)2-1000000
100489-1000000=489
316 рдоें 489 рдЬोрдб़рдиे рдкрд░ рдкूрд░्рдг рд╡рд░्рдЧ рд╕ंрдЦ्рдпा рдмрди рдЬाрдПрдЧा   
316+489=100489
√100489=317
10. рдПрдХ рд╡рд░्рдЧाрдХाрд░ рдоैрджाрди рдХा рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ 60025 рдоी2 рд╣ै| рдПрдХ рдЖрджрдоी рд╕ाрдЗрдХрд▓ рд╕े 5 рдоीрдЯрд░ рдк्рд░рддि рд╕ेрдХेंрдб рдХी рдЪाрд▓ рд╕े рдоैрджाрди рдХे рдЪाрд░ों рдУрд░ рдЪрд▓рддा рд╣ै рддो рдХिрддрдиे рд╕рдордп рдоें рд╡рд╣ рдк्рд░ाрд░ंрднिрдХ рдмिंрджु рдкрд░ рдЖ рдЬाрдПрдЧा|


рдЙрдд्рддрд░:—
рдоैрджाрди рдХा рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓=60025
рднुрдЬा=√ рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓=√60025=245 рдоी
рдкрд░िрдоिрддि=4×245=980
рдЪाрд▓ = рджूрд░ी/рд╕рдордп=980/5=196

рдПрдХ рдЯिрдк्рдкрдгी рднेрдЬें

0 рдЯिрдк्рдкрдгिрдпाँ