рдк्рд░рд╢्рдиाрд╡рд▓ी-13.9
1. рдПрдХ рд▓рдХрдб़ी рдХे рдмुрдХ рд╢рд▓्рдл рдХी рдмाрд╣рд░ी рд╡िрдоाрдПं рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рд╣ैं:
рдКंрдЪाрдИ=110 рд╕ेрдоी, рдЧрд╣рд░ाрдИ=25 рд╕ेрдоी, рдЪौрдб़ाрдИ=85 рд╕ेрдоी (рдкाрда्рдпрдкुрд╕्рддрдХ рдХे рдкृрд╖्рда 283 рдкрд░, рджेрдЦिрдП рдЖрдХृрддि 13.31) | рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╕्рдеाрди рдкрд░ рддрдЦ्рддों рдХी рдоोрдЯाрдИ 5 рд╕ेрдоी рд╣ै| рдЗрд╕рдХे рдмाрд╣рд░ी рдлрд▓рдХों рдкрд░ рдкाрд▓िрд╢ рдХрд░ाрдИ рдЬाрддी рд╣ै рдФрд░ рдЖंрддрд░िрдХ рдлрд▓рдХों рдкрд░ рдкेंрдЯ рдХрд░рдиा рд╣ै| рдпрджि рдкाрд▓िрд╢ рдХрд░ाрдиे рдХी рджрд░ 20 рдкैрд╕े рдк्рд░рддि рд╕ेрдоी 2 рд╣ै рдФрд░ рдкेंрдЯ рдХрд░ाрдиे рдХी рджрд░ 10 рдкैрд╕े рдк्рд░рддि рд╕ेрдоी рд╣ै, рддो рдЗрд╕ рдмुрдХ рд╢рд▓्рдл рдкрд░ рдкाрд▓िрд╢ рдФрд░ рдкेंрдЯ рдХрд░ाрдиे рдХा рдХुрд▓ рд╡्рдпрдп рдЬ्рдЮाрдд рдХीрдЬिрдП|
рдЙрдд्рддрд░:—
рдз्рдпाрди рдкूрд░्рд╡рдХ рджेрдЦрдиे рд╕े, рд╣рдо рдиिрдо्рдирд▓िрдЦिрдд рдиिрд╖्рдХрд░्рд╖ों рдкрд░ рдкрд╣ुँрдЪрддे рд╣ैं:
рдмुрдХ рд╢ेрд▓्рдл рдХा рд╡рд╣ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдЬिрд╕ рдкрд░ рдкाрд▓िрд╢ рдХрд░рдиी рд╣ै
110×85+2(25×110)+2(85×25)+4(5×75)+2(110×5)
9350+5500+4250+1500+1100=21700
рдЪूंрдХि 1cm2 рдкाрд▓िрд╢ рдХрд░ाрдиे рдХी рджрд░=20 paise
21700cm2рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ рдХो рдкाрд▓िрд╢ рдХрд░ाрдиे рдХा рд╡्рдпрдп
21700×20 =4320
100
рдмुрдХ рд╢ेрд▓्рдл рдХा рд╡рд╣ рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ рдЬिрд╕े рдкेंрдЯ рдХिрдпा рдЬाрдиा рд╣ै
6(75×20)+2(90×20)+75×90
9000+3600+6750=19350
1cm2 рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ рдХो рдкाрд▓िрд╢ рдХрд░ाрдиे рдХी рджрд░=10p
19350 рд╕ेрдоी 2 рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ рдХो рдкेंрдЯ рдХрд░ाрдиे рдХा рд╡्рдпрдп
19350×10 =1935
100
рдмुрдХ рд╢ेрд▓्рдл рдХो рдкाрд▓िрд╢ рдФрд░ рдкेंрдЯ рдХрд░ाрдиे рдХा рдХुрд▓ рд╡्рдпрдп
4340+1935=6275
2. рдХिрд╕ी рдШрд░ рдХे рдХंрдкाрдЙंрдб рдХी рд╕ाрдордиे рдХी рджीрд╡ाрд░ рдХो 21 рд╕ेрдоी рд╡्рдпाрд╕ рд╡ाрд▓े рд▓рдХрдб़ी рдХे рдЧोрд▓ों рдХो рдЫोрдЯे рдЖрдзाрд░ों рдкрд░ рдЯिрдХा рдХрд░ рд╕рдЬाрдпा рдЬाрддा рд╣ै, (рдЬैрд╕ा рдХि рдкाрда्рдпрдкुрд╕्рддрдХ рдХे рдкृрд╖्рда 283 рдкрд░, рдЖрдХृрддि 13.32 рдоें рджिрдЦाрдпा рдЧрдпा рд╣ै)| рдЗрд╕ рдк्рд░рдХाрд░ рдХे рдЖрда рдЧोрд▓ों рдХा рдЙрдкрдпोрдЧ рдЗрд╕ рдХाрд░्рдп рдХे рд▓िрдП рдХिрдпा рдЬाрдиा рд╣ै рдФрд░ рдЗрди рдЧोрд▓ों рдХो рдЪांрджी рд╡ाрд▓े рд░ंрдЧ рдоें рдкेंрдЯ рдХрд░рд╡ाрдиा рд╣ै| рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рдЖрдзाрд░ 1.5 рд╕ेрдоी рдд्рд░िрдЬ्рдпा рдФрд░ рдКंрдЪाрдИ 7 рд╕ेрдоी рдХा рдПрдХ рдмेрд▓рди рд╣ै рддрдеा рдЗрди्рд╣ें рдХाрд▓े рд░ंрдЧ рд╕े рдкेंрдЯ рдХрд░рд╡ाрдиा рд╣ै| рдпрджि рдЪांрджी рдХे рд░ंрдЧ рдХा рдкेंрдЯ рдХрд░рд╡ाрдиे рдХी рджрд░ 25 рдкैрд╕े рдк्рд░рддि рд╕ेрдоी 2 рд╣ै рддрдеा рдХाрд▓े рд░ंрдЧ рд╕े рдкेंрдЯ рдХрд░рд╡ाрдиे рдХी рджрд░ 5 рдкैрд╕े рдк्рд░рддि рд╕ेрдоी 2 рд╣ो, рддो рдкेंрдЯ рдХрд░рд╡ाрдиे рдХा рдХुрд▓ рд╡्рдпрдп рдЬ्рдЮाрдд рдХीрдЬिрдП|
рдЙрдд्рддрд░:—
рдЧोрд▓े рдХा рд╡्рдпाрд╕=21
рдд्рд░िрдЬ्рдпा 10.5 рдФрд░ рдЙрд╕ рдмेрд▓рди рдХे рдЖрдзाрд░ рдХी рдд्рд░िрдЬ्рдпा
1.5
8 рдЧोрд▓ों рдХा рдкृрд╖्рда рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ рдЬिрд╕рдХो рдЪांрджी рд╡ाрд▓े рд░ंрдЧ рдоें рдкेंрдЯ рд╣ोрдиा рд╣ै
8( рдЧोрд▓ों рдХा рдкृрд╖्рда рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓- рдЙрд╕ рд╡ृрдд्рдд рдХा рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ рдЬिрди рдкрд░ рдЙрди рд▓ोрдЧों рдХो рдЯिрдХाрдиा рд╣ै)
8(4╧АR2-╧Аr2)
8╧А((2╧А)2-r2)
8× 22 ×(2R+r)(2R-r)
7
8× 22 (2×10.5+1.5)(2×10.5-1.5)
7
8× 22 (22.5)(19.5)
7
176 ×438.75
7
11031.43cm2
рдЪांрджी рдХे рд░ंрдЧ рд╕े рдкेंрдЯ рдХрд░рд╡ाрдиे рдХी рджрд░ 25 рдкैрд╕े рдк्рд░рддि
11031.43× 25 =2757.86
7
рдЙрди 8 рдмेрд▓рдиों рдХा рдкृрд╖्рда рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓, рдЬिрдирдХो рдХाрд▓े рд░ंрдЧ рд╕े рдкेंрдЯ рдХिрдпा рдЬाрдиा рд╣ै
8×рдмेрд▓рди рдХा рд╡рдХ्рд░ рдкृрд╖्рда рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓
8×2╧Аrh, r=2.5 h=7
8×2× 22 ×1.5×7=528
7
рдХाрд▓े рд░ंрдЧ рд╕े рдкेंрдЯ рдХрд░рд╡ाрдиे рдХा рд╡्рдпрдп
5 ×528=26.40
100
рдкेंрдЯ рдХрд░рд╡ाрдиे рдХा рдХुрд▓ рд╡्рдпрдп=2757.86+26.40=2784.26
3.рдПрдХ рдЧोрд▓े рдХे рд╡्рдпाрд╕ рдоें 25℅ рдХी рдХрдоी рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै| рдЙрд╕рдХा рд╡рдХ्рд░ рдкृрд╖्рдаीрдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ рдХिрддрдиे рдк्рд░рддिрд╢рдд рдХрдо рд╣ो рдЧрдпा рд╣ै?
рдЙрдд्рддрд░:—
рдЧोрд▓े рдХा рд╡्рдпाрд╕ d рдд्рд░िрдЬ्рдпा d/2
рдЧोрд▓े рдХा рдкृрд╖्рдаीрдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ 4╧Аr2=4╧А(d/2)=╧Аr2
рдЧोрд▓े рдХे рд╡्рдпाрд╕ рдоें 25℅ рдХी рдХрдоी рд╣ो рдЬाрддी рд╣ै|
рдирдпा рд╡्рдпाрд╕ d = d – 25d/100=3d/4
r=3d/8
рдирдпा рдкृрд╖्рдаीрдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓
4╧Аr2=4╧А( 3d )2=4╧Аd2× 9
64 64
рд╡рдХ्рд░ рдкृрд╖्рдаीрдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ рдоें рдЖрдпी рдХрдоी
╧Аd2 – ╧Аd2( 9 )
16
╧Аd2(1- 9 )=╧Аd2× 7
16 16
рд╡рдХ्рд░ рдкृрд╖्рдаीрдп рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ рдоें рдк्рд░рддिрд╢рдд рдХрдоी
╧Аd2× 7 × 1 ×100
18 11d2
= 780 =43.75%
16
0 рдЯिрдк्рдкрдгिрдпाँ