рдк्рд░рд╢्рдиाрд╡рд▓ी-13.1
1. рдмрдЧрд▓ рдХी рдЖрдХृрддिрдпों рдоें рдПрдХ рдЖрдпрддाрдХाрд░ рдФрд░ рдПрдХ рд╡рд░्рдЧाрдХाрд░ рдЦेрд▓ рдХे рдоैрджाрди рдХी рдоाрдк рджी рд╣ुрдИ рд╣ै| рдпрджि рдЗрдирдХे рдкрд░िрдоाрдк рд╕рдоाрди рд╣ै рддो рдХिрд╕ рдоैрджाрди рдХा рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ рдЕрдзिрдХ рд╣ोрдЧा?
рдЙрдд्рддрд░:—
рд╡рд░्рдЧाрдХाрд░ рдоैрджाрди рдХा рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓= рднुрдЬा× рднुрдЬा
80×80=6400
рдЖрдпрддाрдХाрд░ рдоैрджाрди рдХा рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓=рд▓ंреж× рдЪौ
100×60=6000
рд╡рд░्рдЧाрдХाрд░ рдоैрджाрди рдХा рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓ рдЕрдзिрдХ рд╣ै|
2. рд╡िрдорд▓ा рдХे рдкाрд╕ рдПрдХ рдЖрдпрддाрдХाрд░ рдк्рд▓ाрдЯ рд╣ै (рдЬैрд╕ा рдХि рдЪिрдд्рд░ рдоें рджिрдЦाрдпा рдЧрдпा рд╣ै) рд╡рд╣ рдк्рд▓ाрдЯ рдХे рдмीрдЪ рдоें рдПрдХ рд╡рд░्рдЧाрдХाрд░ рдШрд░ рдмрдиाрдиा рдЪाрд╣рддी рд╣ै| рдШрд░ рдХे рдЪाрд░ों рдУрд░ рдлुрд▓рд╡ाрд░ी рд▓рдЧрд╡ाрдиी рд╣ै| рдЙрд╕े рдлुрд▓рд╡ाрд░ी рд▓рдЧाрдиे рдоें 40 рд░ूреж рдк्рд░рддि рд╡рд░्рдЧ рдоीрдЯрд░ рдХी рджрд░ рд╕े рдХिрддрдиे рд░ूрдкрдпे рдЦрд░्рдЪ рдХрд░рдиे рд╣ोंрдЧे?
рдЙрдд्рддрд░:—
рд▓рдо्рдмाрдИ=80, рдЪौрдб़ाрдИ=60
рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓= рд▓рдо्рдмाрдИ× рдЪौрдб़ाрдИ=80×60=4800
рдШрд░ рдХी рд▓рдо्рдмाрдИ=40 рдоी, рдЪौрдб़ाрдИ=40 рдоी
рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓=40×40=1600
рдлुрд▓рд╡ाрд░ी рдХा рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓=4800-1600=3200
рдлुрд▓рд╡ाрд░ी рд▓рдЧाрдиे рдХा рдЦрд░्рдЪा=3200×40=128000
3. рдЕрдорд░ेрд╢ рдЕрдкрдиे рдШрд░ рдХे рдЖंрдЧрди рдоें рдИंрдЯ рдмिрдЫрд╡ाрдиा рдЪाрд╣рддा рд╣ै| рдпрджि рдЖंрдЧрди рдХी рд▓ंрдмाрдИ 20 рдоीрдЯрд░ рдФрд░ рдЪौрдб़ाрдИ 15 рдоीрдЯрд░ рд╣ो рддрдеा рдПрдХ рдИंрдЯ рдХी рд▓ंрдмाрдИ 25 рд╕ेрдоी рдФрд░ 80 рд╕ेрдоी рд╣ो рддो рдЙрд╕ рдЖंрдЧрди рдоें рдХिрддрдиी рдИंрдЯें рд▓рдЧेंрдЧी? (рдХрдЪ्рдЪा рдЪिрдд्рд░ рдмрдиाрдХрд░ рд╣рд▓ рдХрд░ें)
рдЙрдд्рддрд░:—
рдЖंрдЧрди рдХी рд▓ंрдмाрдИ=20 рдоी=2000 рд╕ेрдоी
рдЪौрдб़ाрдИ=15 рдоी=1500 рд╕ेрдоी
рдЖंрдЧрди рдХा рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓= рд▓ंрдмाрдИ× рдЪौрдб़ाрдИ
=2000×1500=300000
рдИंрдЯ рдХी рд▓ंрдмाрдИ=25, рдЪौрдб़ाрдИ=80
рдИंрдЯ рдХा рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓=25×80=2000
рдИंрдЯ рдХी рд╕ंрдЦ्рдпा=300000/2000=150
4. рдПрдХ рдд्рд░िрднुрдЬाрдХाрд░ рдЦेрдд рдХा рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓=600 рд╡рд░्рдЧ рдоीрдЯрд░ рддрдеा рдКंрдЪाрдИ 60 рдоीрдЯрд░ рд╣ै рддो рдЙрд╕ рдЦेрдд рдХा рдЖрдзाрд░ рдЬ्рдЮाрдд рдХрд░ें|
рдЙрдд्рддрд░:—
рдЦेрдд рдХा рдХ्рд╖ेрдд्рд░рдлрд▓=600 рд╡рд░्рдЧ рдоीрдЯрд░
рдКंрдЪाрдИ=60 рдоीрдЯрд░, рдЖрдзाрд░=?
A= 1 ×b×h
2
600= 1 ×b×60
2
b= 600×2 =20
60
5. рдПрдХ рдзाрд╡рдХ рдХो рдХрдо рд╕े рдХрдо рджूрд░ी рддрдп рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдиिрдо्рди рдоें рд╕े рдХिрд╕ рдЖрдХृрддि рдкрд░ рдЪрдХ्рдХрд░ рд▓рдЧाрдиा рдЪाрд╣िрдП? рдЖрдк рдЬाрдирддे рд╣ैं рдХि рд╕ंрдкूрд░्рдг рд╡ृрдд्рдд рдХी рдкрд░िрдзि рдХा рд╕ूрдд्рд░ c=2╧Аr рдЬрд╣ाँ r рд╡ृрдд्рдд рдХी рдд्рд░िрдЬ्рдпा рд╣ै|
рдЙрдд्рддрд░:—-
(a)
рдЖрдХृрддि(a) рдХा рдкрд░िрдоाрдк=
╧Аd + d
2
22 ×42
7 +42
2
22×6 +42
2
66+42=108
(b)
рдЖрдХृрддि (b) рдХा рдкрд░िрдоाрдк
=14+14+ ╧Аd
2
=28+ 22 ×14
7
=28+ 22×2
2
=28+22=50
(c)
рдЖрдХृрддि (c) рдХा рдкрд░िрдоाрдк
2× 22 ×14
7
=2×22×2=88
0 рдЯिрдк्рдкрдгिрдпाँ